Birgül Bozkaya // Columnist
Haberdiyarbakir.Org Haber Ajansı
Köşe Yazarı
Gün geçtikçe teknoloji gelişmekte ve ilerlemektedir. Teknolojik aletler yaygınlaşmakta ve vazgeçilmez hale gelmektedir. Akıllı telefonlar günümüzün en önemli parçaları haline gelmiştir. Akıllı telefonlar ile yaygınlaşan uygulamalar da hayatımızda oldukça fazla yer edinmektedir. Özellikle sosyal medya uygulamaları günün her anında kullanılmaktadır. Sosyal medya özellikle iletişim ve haberleşme için kullanılmakla beraber hayatın her alanı ile ilgili olarak da kullanılması ile her geçen gün yaygınlık kazanmaktadır. Kullanım alanının genişlemesiyle bize dünyadaki pek çok gelişmeyi de takip etme olanağı sunmaktadır. Hayatın her alanında ve hemen her konuda kullanıldığı için sosyal medya kullanımı zamanla bağımlılık haline gelmektedir. Bu nedenle uzun süreli kullanımların beraberinde getirdiği birçok olumlu ve olumsuz etkiler vardır. . Sosyal medyanın olumsuz etkileri literatürde tartışılan önemli konular arasındadır. İkili ilişkilerin en önemlilerinden biri olan evlilik kurumunda da sosyal medyanın eşler arasındaki olumsuz etkileri gözlemlenebilir boyuta ulaşmıştır.
Sosyal medya; bireylerin başka kişilerle bağlantıda oldukları ve kendilerini ifade ettikleri sanal bir ortamdır. Yeni iletişim araçlarının özellikle akıllı telefonların gelişim göstermesi, sosyal medya kullanımını daha da arttırmış ve kişiler arası iletişim kopukluklarına neden olmuştur. Etkileşim odaklı olan sosyal medya, kişiler arası iletişimin sanal ortamlara taşınmasına yol açmıştır. Yaşadığımız yüzyıl teknoloji ve bilim çağı olduğundan teknolojik ve bilimsel gelişmeler hayatımıza yeni değişimler de getirmiştir. Özellikle 1990’lı yılların ortalarından itibaren yaygınlaşan internet kullanımı günlük yaşamın her alanında etkili olduğu gibi aile üzerinde de önemli etkiler yaratmaktadır.
Günümüzde teknolojik gelişmelerden en yaygın olan internet teknolojisinin topluma sağladığı önemli yeniliklerden biri de mekân ve zaman sınırlarını ortadan kaldırması olmuştur. Mekân ve zaman sınırlarının ortadan kalkmasıyla birlikte insanlar geleneksel bir iletişim şekli olan yüz yüze iletişimden uzaklaşarak farklı bir biçimde gerçekleşen sanal iletişime yönelmişlerdir. Söz konusu olan sanal iletişim şekli bireylerin bir açıdan kolay bir biçimde sosyalleşmesini sağlarken diğer açıdan da evlilik birliğini tehdit etmeye başlamıştır. Fotoğraf, görüntü ve bilgi gibi verilerin hızlı bir şekilde paylaşılabilmesi, sohbet odaları, oyun, elektronik posta ve sosyal paylaşım ağlarının hayatın vazgeçilmez bir parçası olması, gerek maliyetinin düşük ve kolay erişilebilir olması gerekse sağladığı anonimlik sayesinde sohbet odalarında arkadaşlık, flört ve cinselliğin paylaşılmasına kadar geniş çerçevedeki internet ilişkileri gitgide artarak evlilik birliğine zarar vermektedir
Birçok çift önce sosyal medya aracılığı ile tanışıp daha sonra bir ilişkiye başlayabilmektedir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken nokta, sosyal medya hesaplarının her zaman gerçeği yansıtmadığıdır. Bazen insanlar gerçekte olmak istedikleri kimliği sosyal medyada sanal kimlik oluşturarak giderebilmektedir. Bu da kişilerin gerçek hayattan uzaklaşmasına ve ilişkilerinde kopukluklar oluşmasına sebep olabilmektedir. Sanal kimliklerle kurulan romantik ilişkilerse kısa sürede sonlanabilmektedir. Kimi zaman sosyal medya ortamında sunulan imaj ile kişinin sahip olduğu özellikler benzeşmeyebildiği için bu, karşı taraf adına bir hayal kırıklığına sebep olabilmektedir.
En sık kullanılan sosyal medya araçları; “facebook, twitter, instagram ve whatsapp”ın gelişen teknolojiyle beraber sunduğu olanaklar da artmıştır. Sosyal medyanın ilişkiler çerçevesinde olumlu taraflarına baktığımız zaman insanların daha kolay iletişim kurmasına, bilgi kaynaklarına daha hızlı erişmesine, sosyal olarak desteklendiğini hissetmesi gibi unsurları sayabiliriz. Sosyal medya, insanların farklı ülkelerde olabilecek aileleri ve arkadaşlarıyla bağlantı kurmasını sağlar. Aynı zamanda belki de başka şekilde asla tanışılmayacak benzer ilgi alanlarına sahip insanlarla bağlantı kurulabilir. Çiftlerin uzun mesafeli olduğu veya iş için sık sık seyahat etmek zorunda olduğu romantik ilişkilerde, ayrı olsalar bile birbirlerinin günlük yaşamının bir parçası gibi hissetmelerine yardımcı olabilir. Bu yeni iletişim ortamı, zaman ve mekan sınırını ortadan kaldırarak insanlar arasındaki iletişimin sürekli hale gelmesini sağlamıştır.
Sosyal medya ile partnerler; birbirlerini kontrol etme, gözetleme veya partnerle ilgili bilgi toplama gibi davranışlar sergileyebilmektedir. Özellikle uzak mesafede olan romantik ilişkilerde, çiftler birbirlerinin nerelere gittiğini, kimlerle arkadaşlık kurduklarını veya kimi takip edip hangi fotoğrafı beğendiklerini takip ederek ilişki üzerinde kontrol sağlamaya çalışmaktadır. Bu da çiftlerin birbirlerine bağımlı hale gelmesine ve sırf ilişki zarar görmesin diye kişinin kendi benliğinden uzaklaşmasına sebep olabilmektedir.Sosyal medya aynı zamanda “kıskançlık” yaratabilmekte ve yine partnerlerin birbirlerini kısıtlaması söz konusu olabilmektedir. Örneğin partnerlerin sosyal medya şifrelerini isteme, sosyal medya hesaplarını sildirme, istenmeyen fotoğrafları kaldırtma veya istenmeyen kişileri sosyal medya hesabından sildirme görülebilen bazı davranışlardır.
Sosyal medyanın çiftler arası etkileşimi en çok etkilediği konular; birinci olarak çiftlerin birlikte geçirdikleri zamanın yerini sosyal medyada geçirilen zamanın alması, ikincisi ise sosyal medyanın bilinmezlik özelliğiyle sanal aldatmaların yaşanmasına ve eşler arasında güvensizlik duygusunu oluşturmasıdır. Bireylerin çoğunluğu akıllı telefonlardan veya bilgisayarı açar açmaz öncelikle üye oldukları sosyal medya sayfalarına bakmakta ve bu sayfalarda oldukça fazla zaman geçirmektedir. Eşler arasında gerçekleşen bu durum önemli bir iletişim kopukluğuna neden olmaktadır. Çünkü çiftler en sağlıklı iletişim biçimi olan yüz yüze iletişim yerine sosyal medyada vakit geçirmektedir.
Genel bir ifadeyle, teknolojinin yaygınlaşması ve gelişmesi, sosyal, bireysel ve kültürel hayatın karmaşık bir hale gelmesine neden olmuştur. Teknolojik gelişmeler ekonomik açıdan bazı kolaylıklar sağlamasına rağmen, güven, bağlılık, sevgi, dayanışma, güvenlik ve ilgi gibi konulardan bireylerin yoksun kalmasına yol açmıştır. Sanal ilişki bağımlılığı, ailenin duygusal işlevselliğini üç ana düzlemde etkilemektedir: 1Sanal ilişki bağımlılığı, eşler arası duygusal-romantik paylaşımın azalmasına sebep olur, 2 cinsel paylaşımların azalmasına ve cinsel soğukluğa yol açar,3 aile içi serbest zaman etkinliklerini niteliksel ve niceliksel boyutta zafiyete uğratır ve eşlerin birbirinden uzaklaşmasına sebep olur.
Sosyal medya kullanımlarının artması evli çiftler arasında paylaşımı azaltmış ve bunun sonucunda boşanmalar yaşanmaya başlamıştır. Günümüzde artan boşanmaların nedenleri incelendiğinde, bu nedenlerin altında sosyal medyanın önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Twitter, Facebook ve sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle aile hayatını etkilemekte ve iletişimsizliğe yol açan sosyal medya boşanmayı tetiklemektedir. Eşler arasında sosyal medyanın etkisi boşanma yüzdesini yükseltici yönde etki etmektedir. Eşlerin sosyal medya kaynaklı birbirlerine ayrılan zamanın kısalması, sosyal medyada yapılan paylaşım, beğeni, etkileşim vb. durumlar zaman zaman tartışmalara sebep olmakta hatta bu tartışmaların sonucunda boşanma durumuna kadar gidilebilmektedir.
Sosyal medya aracılığıyla yapılan aldatma, her zaman boşanma ile sonuçlanmasa da ilişkileri etkilemekte ve birçok çift için bu etki acı verici olmaktadır.Sosyal medya, yaşantımızın vazgeçilmez bir parçası olarak hayatımıza girmiş bulunmaktadır. Bu gerçeklik toplumsal ve bireysel hayatımızı derinden etkilemektedir, ilk olarak aile ilişkileri bu etkiyi hissetmektedir. Sosyal medyanın yapısı nedeniyle büyük bir hızla artan sanal ilişkiler sorumluluk almaktan kaçınan bireylerin evlilikten kaçınmalarına ve eşlerin ayrılmasına sebebiyet vermektedir. Ayrıca bağımlılığa yol açması psikolojik rahatsızlıklara neden olmakta ve asosyalleşmeyi doğurmaktadır. Sonuç olarak, sosyal medyanın boşanma üzerinde ki etkisi önlenemez bir şekilde artmaya devam etmektedir. Bu noktada toplum ve bireye çok sayıda görevler düşmektedir. Toplum ve birey olarak öncelikle yapılması gerekenler;
sosyal medya kullanıcılarını çocukluktan itibaren bu konuda bilinçlendirmek ve farklı yetenekler geliştirmelerine yardımcı olarak sosyal medyada fazla vakit geçirmelerini önlemektir. Sosyal medya kullanımı olmadan da kaliteli zaman geçirmeye öncelik vermek önemlidir. Sosyal medyada ilişkinizle ilgili bir paylaşımda bulunmadan önce partnerle görüşüp onayını almak gerekir. Yüz yüze yapılan konuşmalarda, yüz ifadeleri ve ses tonu ile daha sağlıklı iletişim kurulduğundan önemli konuları sosyal medya üzerinden değil yüz yüz konuşmaya dikkat etmek de etkili olacaktır. Sosyal medyanın partnerler için ne anlama geldiği üzerinde konuşmak da bir o kadar önemlidir. Sosyal medyanın her iki taraf için neyi temsil ettiği, çevrimiçi iletişimde nasıl bir tarz izlediğini anlamaya yardımcı olur. Sosyal medya kullanımındaki dengeyi sağlamak, kişilerin hem romantik ilişkilerinde hem de kişilerarası ilişkilerinde daha sağlıklı iletişim kurmasını sağlayacaktır. Bu da kişinin ilişkisinden ve yaşamdan aldığı doyumu artıracaktır.
Yorum Yazın